Wijnbouw in Nederland gaat heel ver terug. In de eerste eeuw van onze jaartelling namen de Romeinen ook de wijnbouw mee naar Nederland en ontstonden de eerste wijngaarden. Met de verspreiding van het christendom hebben ook kerken en kloosters kleine wijngaarden aangelegd voor het verbouwen van druiven voor hun miswijnen.
De oudste officiële vermelding van wijnbouw in Nederland stamt echter pas uit 968. In de inventarislijst van koningin Gerberga van Saksen worden enige wijngaarden rond Maastricht beschreven. Dat er in die tijd rond Maastricht wijngaarden waren is niet zo verwonderlijk. Ondanks de relatief noordelijke ligging ten opzichte van andere wijngebieden was de streek erg gunstig door de hellingen en vruchtbare lössbodem.
Middeleeuwen
Later in de Middeleeuwen verspreidde de wijnbouw zich ook over andere delen van Nederland. Dit was het gevolg van het relatief warme klimaat in die tijd waarvan de druiventeelt profiteerde.
In de veertiende en vijftiende eeuw waren de heuvels rond het Maasdal en Geuldal grotendeels begroeid met wijnranken en was de Nederlandse wijnbouw op zijn hoogtepunt. Dit werd snel anders nadat de wijnbouw concurrentie kreeg van bier. Doordat men hop begon toe te voegen aan bier werd dit langer houdbaar en beter van smaak en begon de bierconsumptie het te winnen van de wijnconsumptie.
Na 1540 veranderde ook het klimaat in Nederland, het werd kouder en vanaf 1590 kwamen we in een zogenaamde Kleine IJstijd. Hierdoor en mede ook door vernielingen tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd de wijnbouw in Nederland gedecimeerd.
Napoleon
De definitieve slag voor de wijnbouw kwam toen de druifluis en Napoleon het verbouwen van wijn in Nederland onmogelijk maakten. De laatste wijngaard rond Maastricht legde rond 1946 het loodje, maar al vele jaren daarvoor was de druiventeelt in Nederland gemarginaliseerd.
Nieuwe aanplant
In 1967 plantte de Maastrichtse Wijnhandelaar Frits Bosch de eerste stokken Müller Thurgau op de mergelterrassen van het oude Klooster van Slavante. Hij was de eerste wijngaardenier van Nederland. De Apostelhoeve op de Louwberg volgde en telt nu vele hectaren druivenstokken.
Daarna ging het snel, mede door verbeterende omstandigheden wat betreft klimaat en ook een toenemende interesse in wijn. Inmiddels zijn er maar liefst 200 wijngaarden in Nederland waarvan 170 commerciële wijngaarden in Nederland met ongeveer 320 hectare. De totale productie bedraagt 900.000 liter wijn ofwel 1.200.000 flessen. Het meeste wordt geproduceerd in Zuid-Limburg: met meer dan 90 hectare het grootste wijnbouwgebied van Nederland.
Meer lezen
Mariëlla Beukers, historicus en vinoloog, heeft een boek geschreven over de geschiedenis van de wijnbouw in Nederland. Op haar website Wijnkronieken kun je meer informatie vinden over de geschiedenis maar ook veel andere interessante verhalen en artikelen over wijnbouw en wijnen.
